បច្ចេកទេសដាំដុះ ត្រប់វែង

ត្រប់វែងផ្តល់នូវជាតិសរសៃ និងសារធាតុចិញ្ចឹមជាច្រើន តម្រូវការប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សដូចជាជាតិសរសៃ ទង់ដែង ម៉ង់ហ្គាណែសB-៦ និងជាតិ Thiamine វាក៏ផ្ទុកវីតាមីន ជាតិសរសៃ ប៉ូតាស្យូម វីតាមីន C វីតាមីន B-៦ និងសារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្ម សមាសធាតុ phenolic ដែលដើរតួជាសារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្ម សារធាតុប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្មនៅក្នុងត្រប់វែងទាំងអស់គឺ Anthocyanins រួមមាន Nasunin, Lutein និង Zeaxanthin ។

លើសពីនេះ ត្រប់វែងមានប្រយោជន៍ដល់សុខភាពដូចជា៖ ជួយសុខភាពបេះដូង, ជួយកូលេស្តេរ៉ុលក្នុងឈាម, ជួយទប់ស្កាត់ជម្ងឺមហារីក, មុខងារពង្រឹងការយល់ដឹង, ជួយដល់ការគ្រប់គ្រងទំងន់, ជួយសុខភាពភ្នែកចំពោះមនុស្សវ័យចំណាស់ជាដើម។

ខាងក្រោមនេះ គឺជាបច្ចេកទេស ក្នុងការដាំដុះ ដំណាំត្រប់វែង៖

ការជ្រើសរើសពូជ

• ដំណាំត្រប់ក៏ដូចជាដាំំណាំឯទៀតដែរ ការជ្រើសរើសពូជមានសារៈ សំខាន់បំផុតគឺ សំដៅទៅការលូតលាស់ និងឲ្យផលខ្ពស់
• ពូជត្រូវដឹងប្រភពត្រឹមត្រូវ ប្រភេទពូជបង្កាត់ មានជំនាន់ Hybride F ឬពូជបង្កាត់សេរី (OPV) ដែលហៅថា ពូជក្នុងស្រុកមានអាយុកាលលូតលាស់ សមស្របនឹងតំបន់ដាំដុះព្រមទាំងពេញនិយមប្រើប្រាស់។
• គ្រាប់ពូជមានសុខភាពល្អ ភាពសុទ្ធ ការកំណត់ប្រើជាក់លាក់។
• ការសាបកូន និងថែទាំកូនត្រប់៖
• ប្រើគ្រាប់ពូជចំនួន ៣៧៥ ទៅ ៥០០ ក្រោម ដាំលើផ្ទៃដី ១ហ.ត
• មុននឹងសាបគ្រាប់ពូជត្រូវយកមកសំអាតជាមុន
• បន្ទាប់មកយកទៅដាក់ហាលថ្ងៃរយៈ ពេល១ ទៅ២ម៉ោង
• ត្រាំទឹកក្ដៅឧណ្ហៗ រយៈពេល១៥-២០នាទី ទើបត្រាំទឹកត្រជាក់ធម្មតាមួយយប់
• ក្រោយមកយកទៅ ផ្អាប់ ២យប់ នៅពេលគ្រាប់ត្រប់ដុះពន្លកសៗ
• ដំបូងអាច យកទៅសាបឬ ដាក់ក្នុងកន្ទោងក៏បាន

ការបណ្តុះកូន

សាបថ្នាលធម្មតា

• ទីតាំងថ្នាលសាបគឺស្រលះ ដីទួលស្រស់ទឹកមានជីជាតិល្អ
• កាប់ហាលដីឲ្យស្ងួត ទើបលើករងឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដីលើករងគឺឲ្យម៉ដ្ឋល្មមកៀរឲ្យស្មើ គួរធ្វើដំបូងប្រក់ ពេលមេឃភ្លៀង
• យកជីប្រភេទស៊ុបពែផូស្វាត មកបាចចំនួន ១៥០ ក្រាម ឬជី ១៥.១៥.១៥ ចំនួន២០០ក្រាម សម្រាប់ផ្ទៃថ្នាល១០ម២
• បន្ទាប់មករាស់លុបជី ទាំងនោះឲ្យកប់ជ្រៅទៅក្នុងដី
• សាបឲ្យរង្វើលល្មម ហើយរោយកំទេចចំបើង ចិញ្ច្រាំខ្លីៗ ពីលើតាមក្រោយ ដើម្បីការពារសំណើមដី
• បន្ទាប់មកស្រោចសូលុយស្យុង ថ្នាំផ្សិត ដូចជា Mancozeb ការពារជម្ងឺរលួយកូនឈ្មោះ Damping off នៅពេលវាដុះថ្មីៗ
• ស្រោច ទឹកដកស្មៅ និង ជីបំប៉ន ជីត្រូវធ្វើឡើងជាប្រចាំ ដើម្បីឲ្យកូនដំណាំលូតលាស់ល្អ
• ក្រោយពីសាបរយៈ ពេល ៣ទៅ៤ អាទិត្យ អាចយកទៅដាំបាន

សាបកូនថ្នាលដីខ្សាច់៖

• ដំបូងត្រូវធ្វើឡាំង ឬកេសដែលមានទទឹង ៥០ស.ម បណ្ដោយ ១ម ជម្រៅ ៥ស.ម បាតកេសត្រូវមានរន្ធៈតូចៗ
• យកដីខ្សាច់ម៉ដ្ឋ មកដុតសំលាប់មេរោគជាមុន ហើយទុកឲ្យត្រជាក់ ទើបចាត់ចូលក្នុងកេសឲ្យពេញ ស្រោចទឹកឲ្យជោគ
• បន្ទាន់មកគ្រាប់ដែលដុះពន្លកសៗ ទៅ សាបតាមចង្អូរជម្រៅ ១ម ចន្លោះចង្អូរ ៥ សម
• ក្រោយសាបហើយត្រូវលប់ដីខ្សាច់នេះពីលើឲ្យជិតគ្រប
• យកចំបើងស្ងួតពីលើ ហើយស្រោចទឹកឲ្យជោគ ព្រឹក ល្ងាច រយៈពេល ២-៣ ថ្ងៃ អាចបកចំបើងទាំងនោះ ចេញគឺពេលត្រប់ដុះទូលដីខ្សាច់ចេញមក។
• ក្រោយពីវាដុះមានសន្លឹកកំណើត ពីដំបូងមាន អាយុ៧-១០ថ្ងៃ អាចដកកូនពីកេសដីខ្សាច់ទៅស្ទូងលើថ្នាល ឬ កន្ទោង ដែលដីមានជីជាតិ ជីកំប៉ុស្ដិ៍ និង អង្កាម
• ថែទាំស្រោចទឹក ស្រោចជី អាចធ្វើឡើងដូចដូចគ្នា នឹង ការសាបថ្នាលធម្មតាដែរ
• សាបរបៀបនេះ ប្រើគ្រាប់ពូជចំនួនតិច អាចដាំបានផ្ទៃដីធំ ហើយកូនត្រប់ឆាប់បានយកទៅដាំ គឺរយៈពេលតែ ៣អាទិត្យប៉ុណ្ណោះ

ការដាំដុះ

ការរៀបចំដីដាំដុះ

• ភ្ជរឲ្យជ្រៅរាស់បំបែកដី ឲ្យម៉ដ្ឋនិងច្រើនសារ គឺរឹតតែធ្វើឲ្យដីធូរ មានបន្ទុកខ្យល់គ្រប់គ្រាន់
• រាស់ប្រមូលនូវស្មៅ កាកសំណល់ដំណាំចាស់ ដុតឬយកចេញពីចំការ
• បន្ទាប់មកភ្ជួរហាលដី រយៈពេល ៥ទៅ៧ ថ្ងៃ ឲ្យងាប់ស្មៅ និង ផ្ដាច់ជីវិតពពួកសត្វល្អិតចង្រៃ ផ្សេងៗនៅក្នុងដី
• ក្រោយមកទើប រាស់បំបែកដីឲ្យម៉ដ្ឋនិងកៀរឲ្យស្មើ
• លើករងដាំបានត្រូវ ភ្ជួររាស់ដីឲ្យបាន៣ ទៅ ៤លើក
• លើករង ឬថ្នាលសំរាប់ដាំត្រប់ មានទទឹង១ម កំពស់២០-២៥ស.ម បណ្ដោយទៅតាមលទ្ធភាពរបស់ដី

ការដាក់ដាំ

• បន្ទាប់ពីលើករងហើយ ត្រូវកាប់ជារណ្ដៅតាមបណ្ដោយរង ឬថ្នាល
• ដាំមួយជួរ គឺចន្លោះជួរ ១-១,២សម ចន្លោះគុម្ព ៧០-៨០សម មួយគុម្ពមួយដើម
• ជម្រៅរណ្ដៅដែលកាប់គឺ ៨-១០សម
• ករណីត្រប់សាបលើថ្នាលផ្ទាល់ ត្រូវស្រោចទឹកកូនត្រប់ឲ្យជោគ រយៈពេល ២០ ទៅ ៣០នាទីមុនដក ដើម្បីបន្ធូរនូវការដាច់ឬស
• កូនត្រប់ត្រូវដកពីព្រឹក បន្ទាប់មកយកវាទៅដាក់ ក្នុងឧបករណ៏ដូចជា កញ្ជី ល្អី កញ្ឆេ
• ស្រោចទឹកឲ្យជោគ រក្សាទុកនៅក្រោមម្លប់ ធ្វើឲ្យកូនត្រប់មានសភាពរឹងមាំ ធន់កំដៅថ្ងៃក្រោយមក
• បន្ទាប់មកយកទៅដាំ នៅពេលរសៀលចាប់ពីម៉ោង ២ រហូតដល់ពេលល្ងាចត្រជាក់
• ក្រោយពីដាំភ្លាមត្រូវស្រោចទឹក ឲ្យជោគតាមរណ្ដៅនីមួយៗ

ការថែទាំ

ការស្រោចស្រព៖

• ទឹកជាកត្តាសំខាន់ សំរាប់បំលែងសារធាតុចិញ្ចឹម គឺធ្វើឲ្យជីជាតិទាំងឡាយនៅក្នុងដីរលាយ ហើយអាចឲ្យដំណាំស្រូបយកបានទៅចិញ្ចឹមសរីរាង្គ។
• ត្រប់ជាប្រភេទដំណាំមួយ ដែលត្រូវការទឹកជាប្រចាំ ដើម្បីរក្សាសំណើមដី
• ចាប់ពីពេលដាំភ្លាម ត្រូវតែស្រោចទឹកភ្លាម ហើយបន្តស្រោចជា ធម្មតាមួយថ្ងៃ ១ទៅ២លើក គឺពេលព្រឹក និង ល្ងាច
• នៅពេលត្រប់ចាប់ផ្ដើមចេញផ្កា រហូតដល់ ប្រមូលផលវាត្រូវការទឹក ច្រើនជាងពេលដាំ
• ក្នុងដំណាកាលនេះ អាចបញ្ចូលដោយម៉ាស៊ីន ទៅតាមចន្លោះរងក៏បាន ហើយបាញ់ឲ្យជោគក៏បាន ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យ ដីមានសំណើមកាន់តែខ្លាំង ក្នុងដំណាក់កាលនេះ ជាពិសេសនៅរដូវប្រាំង

ការប្រើប្រាស់ជី៖

• ផ្តល់ជីធម្មជាតិដូចជា កំប៉ុស្ដ៏ផ្សំលាមកសត្វគ្រប់ប្រភេទ ជីស្រស់ ឬជីបៃតង់ សុទ្ធសឹងជាសមាសធាតុ ដែលបណ្ដាលឲ្យលូតលាស់លឿន និងទិន្នផលខ្ពស់
• ជីអាចម៍មាន់គេប្រើកំរិតពី ៨ទៅ១០ តោន/ហត
• ជីលាមកគោ ក្របី ចំនួនពី១៥ ទៅ២០ តោន/ហត ជាពិសេសគឺដាក់នៅពេលដាំ ដែលហៅថាទ្រាប់បាត
• ដំណាំនេះត្រូវការសារធាតុសំខាន់ ដួចជា៖ N,P,K,Ca,S,Fe និង B

កាលណាកង្វះសារធាតុទាំងនេះ អាចលេចចេញនូវសញ្ញាដូចតទៅ៖

• កង្វះធាតុអាសូត៖ ធ្វើឲ្យដើមមែកឈរត្រង់ ស្លឹកខៀវស្រអាប់ ហើយតឿមិនបែកមែក
• កង្វះធាតុផូស្វ័រ (P)៖ ស្លឹកប្រផេះស្រអាប់ ហើយធ្វើឲ្យស្លឹកឆាប់ ប្រែពណ៌ទៅជាលឿង ទុំជ្រុលមុនអាយុ ដើមមែកមិនរឹងមាំ
• កង្វះធាតុប៉ូតាស្យូម (K) និង ដែក (Fe)៖ ធ្វើឲ្យពណ៌បៃតង់នៃត្រួយខ្ចីៗ របស់ស្លឹកក្លាយ ទៅជាពណ៌លឿង ព្រមទាំងលូតលាស់ មិនពេញលេញ ឆាប់ទទួលរងជម្ងឺផ្សេងៗ ពិសេសជម្ងឺផ្សិតលើស្លឹក

ដំណាក់កាលប្រើប្រាស់ជី៖

• មុនពេលដាំ ទ្រាប់បាត ប្រើជី ១៥.១៥.១៥ ចំនួន២០០គក្រ/ហត
• ក្រោយដាំរយៈពេល ៧ទៅ១០ ថ្ងៃ ប្រើជីអ៊ុយរ៉េ ៤៦% ចំនួន ៦៥ គក្រ/ហត ដោយលាយទឹកស្រោច ឬដាក់ក្បែរគុម្ព ហើយស្រោចទឹកក៏បាន
• រយៈពេលបីអាទិត្យក្រោយដាំ គេដាក់ជីបំប៉នប្រភេទ ១៥.១៥.១៥ ចំនួន ២០០ គក្រ/ហត ដោយដាក់តាមចន្លោះគុម្ព ហើយលុបដីឲ្យជិត ស្រោចទឹកឲ្យជោគ
• លើកចុងក្រោយគឺ ដាក់ជីប្រភេទអ៊ុយរ៉េ ចំនួន ៨២គក្រ លាយជាមួយជីផូស្វាត (P2O5 ២០%) ចំនួន១០០គក្រ ដើមដាក់លើផ្ទៃដី ១ហត នៅពេលត្រប់ ចាប់ផ្ដើមប្រមូលផល លើកទី១ មានរយៈពេល ៦៥ ទៅ ៧០ថ្ងៃ ក្រោយពេលដាំ

ការកំចាត់ស្មៅ៖

• កំចាត់ស្មៅ គឺគេចាប់ផ្ដើមអនុវត្តន៏ តាំងពីចាប់ផ្ដើមភ្ជួរដីមក ដោយរាស់ប្រមូលដុតចោល ទើបភ្ជួរដី
• ដាំដុះលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ មុនរាស់យកស្មៅចេញ គេប្រើថ្នាំសំលាប់ស្មៅឈ្មោះ Glyphosate ឬ Glycine ៤៨ ក្នុងដី ១ហត ផ្ទៃដីប្រើ ២,៥ លីត្រ
• វិធីប្រើគឺកំរិត ៦០ ទៅ ៧០ CC លាយទឹក ២០លីត្រ បាញ់លើផ្ទៃ ២០០ម២ ក្រោយពីបាញ់រយៈពេល ៧ថ្ងៃ ទើបចាប់ផ្ដើមរាស់ប្រមូល ផលយកស្មៅចេញហើយភ្ជួរហាលដី
• វិធីសាស្ដ្រធ្វើដោយចបគឺ ក្រោយដាំ ២អាទិត្យ ត្រូវជ្រំជ្រោយ ដីឲ្យស្មៅចង្រៃងាប់
• លើកទី២ អាចជំរះយកស្មៅចេញ តែមិនជ្រំជ្រោយដីឡើយ

ជម្ងឺ និងសត្វល្អិតបំផ្លាញ

ជម្ងឺ៖

• ត្រប់ជាប្រភេទដំណាំមួយដែលទទួលរងការបំផ្លាញពីជម្ងឺផ្សិត ដូច ដើម ស្លឹក ឬស និងផ្លែ
• ជម្ងឺរលួយគល់កូនត្រប់៖ ឈ្មោះ (Damping off Pythium SPP Rhizoc tonia Spp) តាមធម្មតា
• ជម្ងឺផ្សិតតែងតែកើតឡើងដោយលក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុនិងបណ្ដាលមកពី កត្តាសំណើម នៃដី
• ប្រភេទជម្ងឺរលួយគល់កូនត្រប់ឈ្មោះ Dam Ping នេះគឺ បំផ្លាញកូនត្រប់ទើបនឹងដុះរហូតដល់ កូនត្រប់មានសន្លឹក ពិតលក្ខណៈពិសេសរបស់វា គឺបណ្ដាលមកពីដីដែលមានមេរោគ។

វិធានការការពារ

• ត្រូវបាចកំបោរសចំនួន ២៥០ ទៅ ៣៥០គក្រ/ហត ហើយភ្ជួរលុបរយៈពេលពីរសប្ដាហ៏
• ទើបរៀបចំដីដាំបាញ់ថ្នាំផ្សិតដូចជា Mancozeb Maneb ឬ Captan មួយអាទិត្យម្ដងៗ ចាប់ពីសាបរហូត ដល់ត្រប់ចេញផ្កា និងផ្លែ

សត្វល្អិត៖

សត្វល្អិតដែលបំផ្លាញដំណាំត្រប់មានពីរក្រុមធំៗគឺ ក្រុមចោះ និង ស៊ីបំផ្លាញព្រមទាំងក្រុម ជញ្ជក់យករុក្ខរស

• ក្រុមស៊ីបំផ្លាញ៖ ដង្កូវស៊ីរូងផ្លែ ដើម ស្លឹកដូចជា
• ដង្កូវស៊ីរូងផ្លែ និងដើម៖ ឈ្មោះ Egg Plant Fruit and Shoot bore ដែលមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្ដ្រ Leucinodes Orbonalis នៅក្នុងគ្រួសារ Lepidoptera លំដាប់ Pyraliden
• លក្ខណៈនៃការបំផ្លាញមេអំបៅ តែងពងដាក់ស្លឹកផ្នែកខាងក្រោមរាយៗជាក្រុមខ្លះទៀត ពងដាក់លើផ្កា និងដើម ក្រោយមកពងវា ញាស់ហើយចោះចូលទៅដើមផ្នែកខ្ចីនៃត្រួយ ឬ ក្ដិបខ្ចីៗ ធ្វើឲ្យត្រួយនៃដំណាំត្រប់ស្រពោនផ្លែត្រប់ ស្អុយមិនអាចលូតលាស់បានជាពិសេស

វិធានការការពារ

• ជ្រើសរើសពូជធ្ងន់ទ្រាំល្អ
• រៀបចំដីឲ្យត្រឹមត្រូវ
• ផ្លាស់ប្ដូរមុខដំណាំជ្រើសរើសរដូវដាំឲ្យមានចន្លោះជួរ និងគុម្ពឲ្យបានត្រឹមត្រូវ
• កាត់រំលោះស្លឹកចោលខ្លះ
• សំអាតស្មៅក្នុងចំការ
• ប្រើវិធានការគីមី ដើម្បីរួមផ្សំ ពេលសត្វល្អិតទើបនឹងកើត

ការប្រមូលផល

• ត្រប់សណ្ដាយផ្លែវែង អាចមានអាយុប្រហែលគ្នានឹងត្រប់ផ្សេងៗដែរ អាស្រ័យទៅតាមប្រភេទពូជ
• ពូជទំនើបចន្លោះពី ៦៥ ទៅ ៧៥ថ្ងៃ
• ពូជក្នុងស្រុកចន្លោះពី ៧៥ ទៅ ៨០ថ្ងៃ
• ទិន្នផលចន្លោះពី ៨ ទៅ ១៣ តោន/ហត
• ត្រប់អាចប្រមូលផល បានច្រើនសារ អាស្រ័យលើការថែទាំ និងការកាត់ស្លឹកចាស់ៗ ចោលនៅពេល វាបន្ថយផ្កា
• ដើម្បីឲ្យផ្លែត្រប់រក្សាបាននូវ សោភ័ណភាពល្អ និង គុណភាព ត្រូវធ្វើការប្រមូលផល ពេលព្រឹកព្រលឹម ឬល្ងាចត្រជាក់
• ក្រោយពីទឹកហើយ បេះហើយត្រូវយកទៅ ផ្សើមទឹកជាចំហាយ បន្តិចៗទើបរៀបចំទុកដាក់ ក្នុងឧបករណ៍ដឹកជញ្ជួន

ចំណាប់អារម្មណ៍

បងប្អូនមានដីចម្ការទំនេរ មិនចង់ទុកចោល អាចសាកល្បងដាំដុះដំណាំត្រប់នេះបាន ព្រោះដំាំណាំនេះ មិនពិបាកថែទាំងាយស្រួល ឆាប់ប្រមូលផល។ មុនដាំដុះបងប្អូនត្រូវចេះជ្រើសរើសពូជដែលឆាប់បានផល ធន់នឹងសត្វល្អិតបំផ្លាញជាដើម ដើម្បីឲ្យការដាំដុះ កាន់តែទទួលបានទិន្នផលល្អ និងសមស្របសម្រាប់ទីផ្សារ។